مرزبان نامه یکی از آثار مصنوع نثر فارسی است که در اوایل سدهی هفتم هجری سعدالدّین وراوینی آن را به روش ترجمه و تهذیب نوشته است و از انواع ادب تمثیلی محسوب میشود
کارکرد فعل در مرزبان نامه
مرزباننامه یکی از آثار مصنوع نثر فارسی است که در اوایل سدهی هفتم هجری سعدالدّین وراوینی آن را به روش ترجمه و تهذیب نوشته است و از انواع ادب تمثیلی محسوب میشود. اصل این کتاب را یکی از شاهزادگان طبرستان به نام مرزبان بن رستم بن شروین پریم در اواخر قرن چهارم هجری، به زبان طبری تألیف نموده است. این کتاب علاوه بر وراوینی به دست محمد بن غازی ملطیوی نیز افتاده و او نیز تقریباً هم زمان با وراوینی دست به تزیین آن زده و نام اثر جدید خود را روضهالعقول نهاده است. این متن ادبی به علت داشتن جوهرهی ادبی این توانمندی را دارد که از دیدگاههای گوناگونی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد؛ به ویژه از
دیدگاههای مختلف سبک شناسی، زبانشناسی و دستور مطالب در خور کاوش بسیاری در آن به چشم میخورد. از جمله «فعل و کارکرد آن» در همه متون نقش فراوان خبررسانی را به عهده دارد و بررسی آن میتواند به شناخت و درک دقیق تر یک متن کمک کند؛ در این پایان نامه فعل و کارکرد آن در مرزباننامه مورد بررسی قرار گرفته است و مطالبی نظیر تنوع وجوه افعال، ساختمان افعال، افعال کم کاربرد، تقدیم و تأخیر افعال، ریشه و مادهی افعال، زمانهای تقویمی و دستوری و ... بررسی شده است. لازم به ذکر است تعاریف مبنایی پایان نامه بر گرفته از کتاب فعل و گروه فعلی فرشیدورد میباشد.
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات
1-1- مقدمه.................................................................................................................................................. 2
1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق............................................................................................................... 5
1-3- هدفهای تحقیق.............................................................................................................................. 6
1-4- پیشینه ی تحقیق.............................................................................................................................. 6
1-5- روش تحقیق...................................................................................................................................... 8
1-6- پرسشهای تحقیق........................................................................................................................... 9
1-7- پرسشهای جدید تحقیق.............................................................................................................. 9
فصل دوم: زمان، شخص و وجه افعال در مرزبان نامه
2-1- زمانهای افعال در مرزبان نامه....................................................................................................... 12
2-1-1- انواع فعل ماضی و شیوه های مختلف آن در مرزبان نامه............................................... 12
2-1-1-1- ماضی مطلق.................................................................................................................... 13
2-1-1-1-1- ماضی مطلق با بای تأکید در مرزباننامه........................................................ 13
2-1-1-1-2- ماضی مطلق به صورت پیشوندی در مرزباننامه.......................................... 14
2-1-1-1-3- آوردن «می» یا «همی» قبل از ماضی مطلق در مرزبان نامه ................ 14
2-1-1-2- ماضی استمراری............................................................................................................ 15
2-1-1-2-1- ماضی استمراری به شیوهی معمول امروزی (می+ بن ماضی+ شناسه) 15
2-1-1-2-2- ماضی استمراری بدون پیش جزء با پسوند «ی»....................................... 15
2-1-1-2-3- ماضی استمراری با پیشوند «ب» و پسوند «ی» در مرزباننامه ............ 16
2-1-1-2-4- ماضی استمراری با همراه شدن می/ همی در اول و ی در آخر در مرزباننامه 16
2-1-1-3- ماضی نقلی در مرزباننامه .......................................................................................... 16
2-1-1-3-1- ماضی نقلی با حذف فعل معین در مرزباننامه............................................. 17
2-1-1-3-2- ماضی نقلی با کمک «استن» در مرزباننامه................................................. 17
2-1-1-3-3- استعمال ماضی نقلی با فعل معین «باشیدن» در مرزباننامه.................. 17
2-1-1-3-4- استعمال ماضی نقلی با افعالی معادل آن در مرزباننامه............................ 18
2-1-1-4- ماضی التزامی................................................................................................................. 18
2-1-1-4-1- ماضی التزامی به همان شیوهی امروزی در مرزباننامه.............................. 18
2-1-1-4-2- ماضی التزامی مختصر در مرزباننامه.............................................................. 18
2-1-1-5- ماضی بعید...................................................................................................................... 19
2-1-1-5-1- ماضی بعید به شیوهی امروز در مرزباننامه................................................... 19
2-1-1-5-2- استعمال ماضی بعید با افعالی معادل آن در مرزباننامه............................ 19
2-1-1-6- ماضی بعید استمراری ................................................................................................. 19
2-1-1-7- ماضی ابعد ...................................................................................................................... 19
2-1-2- انواع فعل مضارع و شیوههای مختلف آن در مرزباننامه.............................................. 20
2-1-2-1- مضارع اخباری در مرزباننامه..................................................................................... 20
2-1-2-1-1- مضارع اخباری بدون پیش جزء در مرزباننامه............................................. 20
2-1-2-1-2- مضارع اخباری با تکواژ «ب» در مرزباننامه.................................................. 21
2-1-2-2- مضارع التزامی در مرزباننامه...................................................................................... 21
2-1-2-2-1- مضارع التزامی بدون پیش جزء فعلی در مرزباننامه.................................. 21
2-1-2-2-2- مضارع التزامی با پیش جزء فعلی «می» در مرزباننامه............................ 21
2-1-3- مستقبل .................................................................................................................................... 22
2-1-4- افعال دعایی در مرزباننامه................................................................................................... 22
2-1-4-1- افعال دعایی به شیوهی بن مضارع+ ا+ شناسه در مرزباننامه........................... 23
2-1-4-2- افعال دعایی با افزودن الفی بعد از فعل دعا........................................................... 23
2-1-4-3- فعل دعایی با پسوند « ا» در مرزباننامه................................................................. 24
2-1-5- شیوه ی ساخت فعل امر در مرزبان نامه.............................................................................. 24
2-1-5-1- فعل امر بدون پیش جزء مثبت ساز در مرزباننامه.............................................. 24
2-1-5-2- فعل امر با پیش جزء «می» در مرزباننامه............................................................. 24
2-1-5-3- ساختن افعال نهی با استعانت از تکواژ «مَ» در مرزباننامه................................ 25
2-1-6- فعل آغازی در مرزباننامه...................................................................................................... 25
2-1-7- مصدر به جای افعال دیگر در مرزباننامه.......................................................................... 26
2-1-7-1- به کار بردن مصدر به جای مضارع التزامی در مرزباننامه.................................. 26
2-1-7-2- به کار بردن مصدر به جای امر در مرزباننامه........................................................ 26
2-2- زمانهای تقویمی (نجومی) و دستوری در مرزباننامه .......................................................... 27
2-2-1- کاربرد ماضی مطلق به جای مضارع التزامی در مرزباننامه......................................... 27
2-2-2- کاربرد ماضی مطلق به جای مضارع اخباری در مرزباننامه......................................... 28
2-2-3- کاربرد ماضی استمراری به جای مضارع التزامی در مرزباننامه................................. 29
2-2-4- کاربرد ماضی استمراری به جای ماضی مطلق در مرزباننامه..................................... 29
2-2-5- کاربرد مضارع به جای ماضی در مرزباننامه..................................................................... 29
2-2-6- کاربرد فعل خبری به جای التزامی در مرزباننامه.......................................................... 30
2-2-7- کاربرد فعل مضارع التزامی به جای مضارع اخباری در مرزباننامه............................ 30
2-3- فعلهای ناگذر یک شخصه (مرکب ضمیری) و فعلهای غیر شخصی در مرزباننامه... 30
2-3-1- فعلهای ناگذر یک شخصه در مرزباننامه........................................................................ 31
2-3-2- فعلهای غیر شخصی در مرزباننامه.................................................................................. 32
2-4- وجه افعال در مرزباننامه................................................................................................................ 33
2-4-1- وجه اخباری در مرزباننامه................................................................................................... 33
2-4-2- وجه التزامی.............................................................................................................................. 34
2-4-3- وجه امری در مرزباننامه....................................................................................................... 35
2-4-4- وجه تأکیدی در مرزباننامه.................................................................................................. 35
2-4-5- وجه مصدری در مرزباننامه.................................................................................................. 36
2-4-6- وجه وصفی در مرزباننامه..................................................................................................... 36
2-4-7- وجه شرطی در مرزباننامه.................................................................................................... 37
فصل سوم: کارکردهای مختلف فعل در مرزبان نامه (تقدیم، حذف و تکرار افعال، تام و ناقص، معین و شبه معین، مطابقت فعل و فاعل، افعال مثبت و منفی)
3-1- تقدیم فعل بر سایر اجزای جمله در مرزباننامه....................................................................... 40
3-1-1- تقدیم فعل قبل از همه اجزای جمله در مرزباننامه ................................................... 41
3-1-2- تقدیم فعل بر متمم در مرزباننامه..................................................................................... 41
3-1-3- تقدیم فعل بر نهاد در مرزباننامه........................................................................................ 42
3-1-4- تقدیم فعل بر مسند در مرزباننامه.................................................................................... 42
3-1-5- تقدیم فعل بر بدل در مرزباننامه........................................................................................ 43
3-1-6- قرار گرفتن فعل در میان موصوف و صفت در مرزباننامه............................................ 43
3-1-6-1- قرار گرفتن فعل در میان نهاد و صفتش در مرزباننامه....................................... 43
3-1-6-2- قرار گرفتن فعل در میان مفعول و صفتش در مرزباننامه.................................. 44
3-1-6-3- قرار گرفتن فعل در میان مسند و صفتش در مرزباننامه................................... 44
3-1-7- تقدیم فعل بر قید در مرزباننامه........................................................................................ 44
3-1-8- تقدیم فعل بر نهاد و مفعول در مرزباننامه....................................................................... 45
3-1-9- تقدیم فعل بر منادا در مرزباننامه...................................................................................... 45
3-1-10- تقدیم فعل بر مفعول در مرزباننامه................................................................................ 45
3-2- حذف و تکرار افعال و وابستههای آن در مرزباننامه.............................................................. 45
3-2-1- شیوهی کاربرد حذف به قرینهی معنوی در مرزباننامه................................................ 46
3-2-1-1- حذف رابطه بعد از صفت تفضیلی به قرینهی معنوی در مرزباننامه.............. 46
3-2-1-2- حذف افعال به قرینهی معنوی در مرزباننامه....................................................... 48
3-2-1-3- حذف فعلهای معین به قرینهی معنوی در مرزباننامه..................................... 48
3-2-2- حذف فعل به قرینه لفظی در مرزباننامه......................................................................... 48
3-2-2-1- حذف رابطه به قرینهی لفظی در مرزباننامه......................................................... 49
3-2-2-2- حذف افعال دعایی به قرینهی لفظی در مرزباننامه............................................. 49
3-2-2-3- حذف همکرد در مرزباننامه به قرینه لفظی در مرزباننامه................................ 50
3-2-2-4- حذف جمله به قرینهی لفظی در مرزباننامه......................................................... 51
3-2-2-5- حذف فعل معین به قرینه لفظی در مرزباننامه.................................................... 52
3-2-2-6- حذف فعل معین به قرینه آخرین فعل در مرزباننامه........................................ 53
3-2-2-7- حذف فعل معین با دو قرینه در مرزباننامه........................................................... 53
3-2-2-8- حذف فعل معین به قرینهی غیر معین در مرزباننامه....................................... 54
3-2-3- تکرار افعال در مرزباننامه..................................................................................................... 54
3-3- افعال تام و ناقص، افعال معین و شبه معین در مرزباننامه................................................. 55
3-3-1- افعال ناقص در مرزباننامه..................................................................................................... 55
3-3-1-1- فعلهای ناقص یا فعلهای ربطی لازم در مرزباننامه ......................................... 55
3-3-1-2- فعل ناقص متعدی در مرزباننامه.............................................................................. 56
3-3-2- فعل معین................................................................................................................................. 58
3-3-2-1- فعلهای معین مجهول ساز در مرزباننامه.............................................................. 58
3-3-2-2- افعال معین زمان ساز در مرزباننامه........................................................................ 59
3-3-2-3- افعال معین نمودساز در مرزباننامه.......................................................................... 59
3-3-2-4- فعل معین مرکب در مرزباننامه................................................................................ 59
3-3-3- کاربرد افعال شبه معین در مرزباننامه.............................................................................. 60
3-4- شیوهی مطابقت فعل و فاعل در مرزباننامه.............................................................................. 60
3-4-1- مطابقت فعل و فاعل از نظر شمار در مرزباننامه............................................................ 61
3-4-1-1- فاعل جاندار..................................................................................................................... 61
3-4-1-1-1- مطابقت داشتن فعل و فاعل در مرزباننامه................................................... 61
3-4-1-1-2- مطابقت نداشتن فعل و فاعل برای احترام در مرزباننامه ........................ 62
3-4-1-1-3- آوردن فعل جمع با فاعل مفرد در مرزباننامه.............................................. 62
3-4-1-1-4- آوردن فعل جمع و مفرد با فاعل جمع در مرزباننامه............................... 62
3-4-2- فاعل غیر جاندار...................................................................................................................... 63
3-4-2-1- مطابق داشتن فعل با فاعل در مرزباننامه............................................................... 63
3-4-2-2- مطابقت نداشتن فعل با فاعل در مرزباننامه.......................................................... 63
3-4-3- آوردن فعل جمع برای اسمهای معطوف در مرزباننامه............................................... 63
3-4-3-1- کسان................................................................................................................................. 64
3-4-3-2- غیر کسان از جانداران.................................................................................................. 64
3-4-3-2-1- مطابقت داشتن فعل و فاعل در مرزباننامه ................................................. 64
3-4-3-2-2- مطابقت نداشتن فعل و فاعل در مرزباننامه................................................. 64
3-4-3-3- غیر جانداران ................................................................................................................. 65
3-4-3-3-1- مطابقت داشتن فعل و فاعل در مرزباننامه................................................... 65
3-4-3-3-2- مطابقت نداشتن فعل و فاعل در مرزباننامه................................................. 65
3-4-4- واقع شدن عدد و معدود به عنوان نهاد در مرزباننامه.................................................. 65
3-4-4-1- کاربرد عدد جای معدود در مرزباننامه.................................................................... 66
3-4-4-2- کاربردعدد و معدود در مرزباننامه............................................................................. 66
3-4-5- عطف کردن افعال در مرزباننامه........................................................................................ 66
3-4-5-1- مطابقت داشتن فعل و فاعل در مرزباننامه............................................................ 67
3-4-5-2- عطف شدن افعال بدون علامت عطف در مرزباننامه.......................................... 67
3-4-5-3- عطف شدن دو فعل با زمانهای متفاوت در مرزباننامه...................................... 67
3-4-6- فاعل مقدر در مرزباننامه....................................................................................................... 67
3-4-7- شیوهی آوردن فعل برای اسم جمع در مرزباننامه....................................................... 69
3-4-7-1- مردم.................................................................................................................................. 69
3-4-7-1-1- مردم با فعل مفرد................................................................................................. 69
3-4-7-1-2- مردم با فعل جمع................................................................................................ 69
3-4-7-2- لشکر.................................................................................................................................. 70
3-4-7-2-1- لشکر با فعل مفرد................................................................................................. 70
3-4-7-2-2- لشکر با فعل جمع................................................................................................ 70
3-4-7-3- گروه با فعل جمع.......................................................................................................... 70
3-4-7-4- امت با جمع.................................................................................................................... 70
3-4-8- عدم مطابقت فعل و فاعل از نظر شخص در مرزباننامه (التفات) ............................. 71
3-5- شیوهی نفی افعال در مرزباننامه.................................................................................................. 71
3-5-1- جدا شدن علامت نفی از فعل در مرزباننامه.................................................................. 72
3-5-2- افزودن علامت نفی بر قسمت آخر فعل در مرزباننامه................................................ 72
3-5-3- آمدن علامت نفی بر سر قرینه در هنگام مقارنه در مرزباننامه................................. 73
3-5-4- «نه» به صورت کلمهای مستقل......................................................................................... 73
3-5-5- نفی افعال با تکواژ «مَ» در مرزباننامه............................................................................... 74
3-5-6- نفی افعال با تکواژ «نا» در مرزباننامه................................................................................ 75
فصل چهارم: نظام معنایی و مشتقات فعل در مرزباننامه (افعال در معانی دیگر،
فعلهای کم کاربرد و متروک، ترکیب و کاربردهای خاص قدیمی افعال، اسم مصدر و حاصل مصدر)
4-1- کارکرد افعال با معانی دیگر در مرزباننامه................................................................................. 77
4-1-1- معانی دیگر آمدن در مرزباننامه......................................................................................... 77
4-1-2- معانی دیگر افتادن در مرزباننامه........................................................................................ 79
4-1-3- معانی دیگر یافتن در مرزباننامه......................................................................................... 82
4-1-4- معانی دیگر نقل کردن در مرزباننامه................................................................................. 82
4-1-5- معانی دیگر گردیدن در مرزباننامه..................................................................................... 83
4-1-6- معانی دیگر گردانیدن و گردیدن در مرزباننامه ............................................................. 84
4-1-6-1- گردانیدن.......................................................................................................................... 84
4-1-6-2- گردیدن ........................................................................................................................... 84
4-1-7- معانی دیگر شدن در مرزباننامه.......................................................................................... 85
4-1-8- معانی دیگر رفتن در مرزباننامه.......................................................................................... 85
4-1-9- معانی دیگر ساختن در مرزباننامه..................................................................................... 86
4-1-10- معانی مختلف ماندن در مرزباننامه................................................................................. 87
4-1-11- معانی مختلف گشتن در مرزباننامه................................................................................ 87
4-1-12- معانی مختلف نمودن در مرزباننامه................................................................................ 88
4-1-13- معانی مختلف داشتن در مرزباننامه............................................................................... 89
4-1-14- معانی مختلف کردن در مرزباننامه................................................................................. 90
4-1-15- معانی مختلف دیدن در مرزباننامه.................................................................................. 90
4-1-16- معانی دیگر دمیدن، زدن، دیدن، دادن، باشیدن، تسلم کردن، پرسید، مرتب گردانیدن، رسیدن و پیداکردن در مرزباننامه................................................................................................................................................... 91
4-2- فعلهای کم کاربرد یا متروک در مرزباننامه .......................................................................... 92
4-2-1- به کارگیری افعال به شیوه کهن در مرزباننامه.............................................................. 93
4-2-2- افعال کم کاربرد در مرزباننامه............................................................................................ 93
4-2-3- افعال با شکلی متفاوت با امروز در مرزباننامه................................................................. 97
4-2-4- افعال متروک یا کم کاربرد در مرزباننامه......................................................................... 98
4-3- ترکیب و کاربرد خاص و قدیمی افعال در مرزباننامه............................................................ 111
4-3-1- ترکیب افعال در مرزباننامه.................................................................................................. 111
4-3-1-1- ترکیب افعال فارسی با مصادر عربی در مرزباننامه.............................................. 111
4-3-1-2- ساختن افعال مرکب با کلمات قدیمی فارسی در مرزباننامه............................ 113
4-3-2- افعال سادهی قدیمی فارسی در مرزباننامه..................................................................... 118
4-3-3- ساختن مصدر مرکب از اسم مفعول یا اسم فاعل در مرزباننامه............................... 119
4-3-3-1- ساختن مصدر مرکب از اسم مفعول........................................................................ 119
4-3-3-2- ساختن مصدر مرکب از اسم فاعل........................................................................... 121
4-3-3-3- ساختن مصدر مرکب از بن مضارع با پسوند«ه» اسم ساز................................. 122
4-4- کارکرد اسم مصدر و حاصل مصدر در مرزباننامه................................................................... 123
4-4-1- انواع اسم مصدر در مرزباننامه............................................................................................ 123
4-4-1-1- اسم مصدر مختوم به «ش» در مرزباننامه............................................................. 123
4-4-1-1-1- اسم مصدر شینی از کلمههای مفرد (به قیاس امروز) در مرزباننامه.... 124
4-4-1-1-2- اسم مصدر با ریشهی فعل در مرزباننامه (که منطبق با دوم شخص مفرد امر حاضر است) 124
4-4-1-2- اسم مصدر با افزودن «آر» بر ریشهی فعل............................................................. 125
4-4-1-2- اسم مصدر مرخّم در مرزباننامه................................................................................ 126
4-4-2- حاصل مصدر در مرزباننامه.................................................................................................. 126
4-4-2-1- حاصل مصدر با افزودن «ی» در مرزباننامه........................................................... 126
4-4-2-1-1- حاصل مصدر با افزودن «ی» بر آخر اسم در مرزباننامه.......................... 127
4-4-2-1-2- حاصل مصدر با افزودن «ی» بر آخر صفت بسیط در مرزباننامه........... 127
4-4-2-1-3- حاصل مصدر با افزودن «ی» بر آخر صفت مرکب در مرزباننامه........... 127
4-4-2-1-4- حاصل مصدر در کلمههای مختوم به الف و هاء.......................................... 127
4-4-2-2- حاصل مصدر با افزودن (- گی) در مرزباننامه....................................................... 128
4-4-2-3- به کارگیری حاصل مصدرهای عربی در مرزباننامه.............................................. 128
فصل پنجم: شیوه متعدی و مجهول نمودن افعال در مرزبان نامه
5-1- شیوههای متعدی کردن افعال در مرزباننامه........................................................................... 131
5-1-1- متعدی کردن افعال با تکواژ سببی «ان» در مرزباننامه.............................................. 131
5-1-2- افزودن نشانهی متعدی به آخر افعال متعدی................................................................. 132
5-1-3- ساختن افعال متعدی با افزودن الف یا فتحه قبل از علامت مصدری در مرزباننامه 133
5-1-4- متعدی نمودن افعال با به کارگیری معادل در مرزباننامه........................................... 133
5-2- کارکرد افعال لازم و متعدی در مرزباننامه............................................................................... 134
5-2-1- فعلهای دوگانه (لازم و متعدی) در مرزباننامه.............................................................. 134
5-3- شیوههای مجهول کردن افعال در مرزباننامه........................................................................... 137
5-3-1- فعل مجهول با صفت مفعولی بلند در مرزباننامه........................................................... 138
5-3-1-1- فعل مجهول به استعانت از فعل شدن در مرزباننامه.......................................... 138
5-3-1-2- ساختن فعل مجهول با استعانت از فعل معین آمدن در مرزباننامه............... 139
5-3-1-3- آوردن نقش نمای «را» همراه نایب فاعل فعل مجهول در مرزباننامه............ 139
5-3-1-4- افعال مجهول به کمک گشتن و گردیدن در مرزباننامه..................................... 140
5-3-1-4-1- گردیدن .................................................................................................................. 140
5-3-1-4-2- گشتن...................................................................................................................... 140
5-3-1-5- همراه شدن فعل مجهول با فاعل در مرزباننامه................................................... 140
5-3-1-6- فعل مجهول مرکب با همکرد «کردن».................................................................... 141
5-3-2- فعل مجهول با صفت مفعولی کوتاه در مرزباننامه......................................................... 141
5-3-3- فعل مجهول کوتاه یا فعل مجهول بدون صفت مفعولی در مرزباننامه..................... 142
5-3-4- به کار رفتن فعل مجهول به جای فعل معلوم در مرزباننامه...................................... 142
فصل ششم: ساختمان و ریشه ی افعال در مرزباننامه (ساختمان افعال، حروف و ادواتی که پس و پیش فعل میآید، حروف اضافه اختصاصی و ریشهی و ماده افعال)
6-1- ساختمان افعال در مرزباننامه....................................................................................................... 144
6-1-1- فعل ساده (بسیط) در مرزباننامه........................................................................................ 144
6-1-2- فعلهای پیشوندی مرزباننامه.............................................................................................. 146
6-1-2-1- پیشوندها با افزودن معنای جدید در مرزباننامه در مرزباننامه......................... 147
6-1-2-2- افعال با پیشوندهای مختلف در مرزباننامه............................................................. 148
6-1-2-3- پیشوندها بدون هیچ تأثیری در افعال مرزباننامه................................................. 150
6-1-2-4- فاصله گرفتن پیشوند از فعل در مرزباننامه .......................................................... 152
6-1-3- افعال مرکب پیشوندی مرزباننامه....................................................................................... 152
6-1-4- انواع عبارتهای فعلی در مرزباننامه................................................................................. 153
6-1-4-1- عبارتهای فعلی طولانی مرزباننامه......................................................................... 154
6-1-4-2- عبارتهای فعلی کوتاه مرزباننامه............................................................................. 155
6-1-4-2-1- قرار گرفتن پیشوند قبل از دیگر اجزا در عبارت فعلی ............................. 155
6-1-4-2-2- همراه شدن دو پیشوند با هم در مرزباننامه................................................. 156
6-1-5- فعلهای مرکب مجازی و کنایی و عامیانهی مرزباننامه............................................... 157
6-1-5-1- فعلهای مرکب مجازی و کنائی مرزباننامه............................................................ 157
6-1-5-2- فعل مرکب عامیانه......................................................................................................... 159
6-1-6- فعل مرکب در مرزباننامه...................................................................................................... 159
6-1-6-1- فعل مرکب استوار.......................................................................................................... 160
6-1-6-2- فعل مرکب نا استوار...................................................................................................... 161
6-1-6-3- جدا شدن اجزای فعل مرکب در مرزباننامه........................................................... 162
6-1-6-4- فعلیار نیمه کلمه در مرزباننامه................................................................................. 163
6-1-6-5- همراه شدن فعلیار افعال مرکب با «ت» عربی در مرزباننامه............................ 163
6-1-6-5-1- رفتن فعلیار به باب مفاعله در مرزباننامه....................................................... 164
6-1-6-5-2- همراه شدن فعلیار با «ت» زاید در مرزباننامه............................................. 164
6-1-6-6- همکردهای به کار رفته در مرزباننامه...................................................................... 165
6-1-7- تراکم افعال در مرزباننامه..................................................................................................... 173
6-2- آوردن حروف و ادواتی پیش یا پس از فعل در مرزباننامه ................................................ 174
6-2-1- الف اطلاق (اشباع) در مرزباننامه ..................................................................................... 175
6-2-2- پسوند فعلی «ی» در مرزباننامه......................................................................................... 176
6-2-2-1- یای شرطی در مرزباننامه............................................................................................ 176
6-2-2-2- یاء بیان خواب در مرزباننامه...................................................................................... 176
6-2-2-3- یاء استمراری در مرزباننامه ..................................................................................... 177
6-2-2-4- یاء بیان نوع یا مبالغه در مرزباننامه ........................................................................ 177
6-2-3- باء تأکید (زینت) در مرزباننامه ......................................................................................... 177
6-2-3-1- افزودن پیش جزء «ب» بر سر فعل ماضی مطلق در مرزباننامه .................... 178
6-2-3-2- افزودن پیش جزء «ب» بر سر فعل شبه کمکی بایستن در مرزباننامه ....... 178
6-2-3-3- افزودن پیش جزء «ب» بر سر افعال مضارع در مرزباننامه............................... 179
6-2-3-4- افزودن پیش جزء «ب» بر سر فعل امر در مرزباننامه........................................ 179
6-2-4- افزودن پیش جزء «بر» بر سر فعل در مرزباننامه ........................................................ 180
6-2-4-1- افزودن پیش جزء بر سر فعل ماضی در مرزباننامه ............................................ 180
6-2-4-2- افزودن پیش جزء بر سر فعل مضارع در مرزباننامه ........................................... 180
6-3- افعال با حروف اضافهی اختصاصی متفاوت با امروز در مرزباننامه..................................... 181
6-3-1- افعال با حروف متفاوت با امروز در مرزباننامه................................................................. 181
6-3-2- حذف حرف اضافه از آغاز متمم در مرزباننامه.............................................................. 183
6-3-3- حذف حرف اضافه از آغاز متمم در مرزباننامه.............................................................. 183
6-3-4- جا به جایی حرف اضافه و متمم در جمله...................................................................... 184
6-3-4-1- جدا ساختن اجزای فعل مرکب با حروف اضافه و متمم در مرزباننامه......... 184
6-3-4-2- قرار گرفتن حرف اضافه بعد از فعل در مرزباننامه ............................................. 185
6-3-5- آوردن را به جای حروف اضافه در مرزباننامه ............................................................... 185
6-4- ریشه و مادهی فعلها در مرزباننامه............................................................................................ 186
6-4-1- اشتقاق از بن مضارع نه ماضی............................................................................................. 187
6-4-2- فعلهای بیقاعده و باقاعده در مرزباننامه........................................................................ 187
6- 4-2-1- فعلهای باقاعده در مرزباننامه................................................................................. 187
6-4-2-2- فعلهای بیقاعدهی مرزباننامه.................................................................................. 188
6-4-2-3- فعلهای بیقاعدهی منظم مرزباننامه...................................................................... 189
6-4-3- ساختمان فعلهای ساده در مرزباننامه............................................................................. 190
6-4-3-1- فعل ماضی با حروف پایانی «- ید».......................................................................... 190
6-4-3-2- فعل ماضی با حرف پایانی «د» در مرزباننامه ...................................................... 191
6-4-3-3- فعل ماضی با حروف پایانی «- ست» در مرزباننامه .......................................... 191
6-4-3-4- فعل ماضی با حروف پایانی «اد»............................................................................... 192
6-4-3-5- فعل ماضی با حروف پایانی «خت» در مرزباننامه .............................................. 193
6-4-3-6- فعل ماضی با حروف پایانی «ود» در مرزباننامه.................................................... 193
6-4-3-7- فعل ماضی با حروف پایانی «-شت» در مرزباننامه ............................................ 194
6-4-3-8- فعل ماضی با حروف پایانی «- فت» در مرزباننامه.............................................. 195
6-4-4- افعال چند مصدری در مرزباننامه...................................................................................... 195
فصل هفتم: نتیجه گیری
7-1- نتیجهی فصل اول............................................................................................................................ 198
7-2- نتیجهی فصل دوم............................................................................................................................ 198
7-3- نتیجهی فصل سوم.......................................................................................................................... 200
7-4- نتیجهی فصل چهارم....................................................................................................................... 201
7-5- نتیجهی فصل پنجم......................................................................................................................... 202
7-6- نتیجهی فصل ششم......................................................................................................................... 203
منابع و مآخذ................................................................................................................................................. 205
